- In Nederland overlijden elk jaar zo’n 50 personen bij een ongeval waarbij ze met hun voertuig te water zijn geraakt.
- Het kan helpen om te weten wat je moet doen, als je met een auto te water raakt.
- Snel handelen en weten hoe je moet handelen, is het belangrijkst. Het nut van cursussen en veiligheidsproducten is onbewezen.
- Lees ook: Dit zijn de gevaarlijkste provinciale wegen in Nederland
Het is een van de grootste angsten van menig automobilist: met de auto te water raken. In een zinkend stuk metaal waarvan de deuren niet meer geopend kunnen worden, is op zijn minst een stressvolle situatie te noemen. Weten hoe te handelen in dit soort gevallen, kan de kans op overleven aanzienlijk verhogen.
Volgens de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek naar de Verkeersveiligheid (SWOV) overlijden jaarlijks zo’n 50 personen doordat ze met hun voertuig te water zijn geraakt. Een derde daarvan overlijdt ook daadwerkelijk aan verdrinking. Het gaat meestal om mannen en mensen tussen de 18 en 24 jaar oud. De oorzaak van dit soort ongevallen loopt volgens het kenniscentrum enorm uiteen.
Je kunt allerlei voorzorgsmaatregelen nemen om je overlevingskans te verhogen, als je met een auto te water raakt. Zo zijn er bijvoorbeeld cursussen “auto te water”, waarbij je geleerd wordt wat je moet doen als het je in het echt overkomt. Maar volgens het SWOV is onbewezen dat deze cursussen ook daadwerkelijk nut hebben. Het zou namelijk kunnen zijn dat mensen in deze panieksituatie hun vergaarde kennis laten voor wat het is en heel anders reageren.
En daarom stelt het bureau dat het nut van een veiligheidshamer evenzo onbewezen is. In de stressvolle situatie is onduidelijk of mensen daadwerkelijk onthouden om het product te gebruiken.
Dat neemt overigens niet weg dat het nuttig kan zijn een dergelijk product in de auto te hebben. Een veiligheidshamer kan erg goed van pas komen bij een van de belangrijkste onderdelen van het ontsnappen uit de zinkende auto: het raam open krijgen.
GREK: Gordels af, Ramen open, Eruit, Kinderen eerst
Volgens hoogleraar Gordon Giesbrecht van de Universiteit van Manitoba in de Verenigde Staten is de eerste minuut bij het te water raken van een voertuig absoluut cruciaal.
Giesbrecht is een expert op het gebied van overleven in koud water en het overleven van situaties waarin auto's volledig onder water raakten. Hij heeft dit zelfs gedemonstreerd door zelf een auto te water te sturen en te laten zien wat je niet moet doen in een zinkend voertuig.
Giesbrecht heeft een ezelsbruggetje om te onthouden wat je moet doen, als je ooit met je auto te water raakt, GREK: Gordels af. Ramen open. Eruit. Kinderen eerst.
"Je hebt ongeveer een minuut om uit het voertuig te komen", zegt hij. Dat zou volgens hem ook voldoende tijd moeten zijn als je snel handelt en geen tijd verspild met in paniek raken.
Het kan enkele minuten duren voordat een auto volledig zinkt, maar het is belangrijk om te onthouden om de ramen zo snel mogelijk te openen. Als het waterniveau buiten de auto stijgt, wordt de druk op de ramen groter waardoor ze mogelijk niet meer open te krijgen zijn. Elektrische ramen zouden volgens de hoogleraar nog enige tijd moeten werken, het is de druk van buiten die de grote boosdoener is.
Als je de ramen niet open krijgt, dan moet je ze kapot slaan. Maar dat is volgens Giesbrecht vrijwel onmogelijk. Je kunt een poging doen met dingen die je toevallig in de auto hebt, of zelfs een speciaal ontwikkeld stuk gereedschap gebruiken, maar je hoeft er volgens de hoogleraar niet op te rekenen dat ze het raam stuk krijgen.
De deur openen gaat niet lukken: "Niets goeds kan nog gebeuren 60 seconden"
Giesbrecht ontkracht het algemeen geaccepteerde idee dat je moet wachten tot de auto helemaal gevuld is met water om de deur toch te kunnen openen. Het idee is dat op dat moment de druk binnen en buiten hetzelfde is en je dus de autodeur zo moeten kunnen openen.
Als een auto zinkt, zelfs als de ramen nog gesloten zijn, stroomt er water naar binnen door verschillende gaten zoals de ventilatie. Een auto is nooit helemaal waterdicht.
Een zinkende auto heeft daarnaast de neiging om met de motorkap als eerste naar beneden te gaan. Hierdoor stroomt het water als laatste in de achterbak. En zolang er nog lucht in de achterbak zit, is de druk in de auto lager dan erbuiten en krijg je de deur niet open, stelt Giesbrecht.
Het wachten op een volledig met water gevulde auto duurt waarschijnlijk te lang. "Niets goeds kan nog gebeuren na de 60 seconden", aldus de hoogleraar.
Uiteindelijk is voorkomen beter dan genezen, stellen zowel Giesbrecht als het SWOV. Maar ook aanpassingen aan auto's zouden kunnen helpen.
Giesbrecht toonde in een onderzoek bijvoorbeeld aan dat ramen die automatisch openen bij contact met water, zouden kunnen helpen. En ook zou het goed zijn om ervoor te zorgen dat elektrische ramen ook onder water gewoon blijven werken. Voor beide aanpassingen zijn helaas nog geen voorschriften.